Marle en Tom laten weer van zich horen vanuit het hoge noorden.
Hej hej vanuit het donkere Zweden waar de tijd voor kerst bekendstaat als de meest deprimerende en meest vermoeiende tijd van het jaar. Na een prachtige zomer met lange dagen van wel achttien uur zonlicht, gaan we nu de kortste dagen van het jaar tegemoet. Door de meer oostelijke ligging ten opzichte van Nederland konden we nog lang genieten van zonlicht in de ochtend, maar daar tegenover kroop het ondergaan van de zon helaas al snel richting de 15.00 uur. Tijdens een late lunch word je inmiddels getrakteerd op het begin van een zonsondergang, wat toch een wat apart gevoel geeft. Het helpt ook niet dat het momenteel amper koud genoeg is voor sneeuw, want het vele wit zou zorgen voor een wat lichtere omgeving.
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel in Zweden in deze tijd van het jaar. Gezellige kerstmarktjes schieten uit de grond waar je onder andere een julbock (kerstgeit van stro) of een tomte (kerstman of elf) kunt kopen om het kerstgevoel in huis te halen. Op de kerstmarkten schenken ze ook glögg, wat een soort Zweedse variant is op glühwein (bisschopswijn) met een wat zoetere en minder kruidige smaak. Op zich is dit niet verassend omdat we de Zweden al hebben leren kennen als zoetekauwen met hun fika, waaraan halverwege november ook de lussekatt (een saffraanbroodje) wordt toegevoegd.
Bovendien brengt de opmaat naar kerst ook juist de komst van heel veel licht. Doordat deze maanden zo donker zijn, zijn de Zweden verzot op kerstlichtjes. De meeste huishoudens hebben een flinke collectie aan lichtbronnen die vaak in de vensterbank staan en zo de hele straat een kerstachtige verlichting geven. Bovendien staan deze lampjes dikwijls de hele (lange) nacht aan. Vanuit de gemeente zijn er ook tal van lichtinitiatieven. Zo wordt bijvoorbeeld in Norrköping een oude fabriek als enorme adventkalender gebruikt.
De meest expliciete uiting van de aanbidding van de terugkeer van het licht is Lucia op 13 december; een uitbundige viering van een katholieke heilige uit Italië in het protestantse Zweden. Tijdens Lucia gaan zangkoren, voornamelijk kinderkoren, de straat op en langs bij bedrijven, scholen en universiteiten om liedjes te zingen over Sankta Lucia, winter en kerst. Op onze universiteit is het traditie dat de nieuwe werknemers van het afgelopen jaar zo’n Luciakoor (Zweeds: Luciatåg) vormen en traditionele Zweedse liedjes zingen voor de hele onderzoeksgroep. Vorig jaar, toen ik in deze Luciatåg zat, was dit een vliegende start voor mijn uitspraak van het Zweeds!
Al deze lichtjes, gebruiken en lekkernijen maken deze donkere dagen toch nog gezellig en eigenlijk een ervaring op zichzelf, tot uiteindelijk in de zomer de eindeloze dagen weer hun opwachting maken. Voor het zo ver is, horen jullie vast wel weer van ons!
Hejdå och trevlig jul!
Marle en Tom
